Procedure Algemeen – Eerste gesprek
Om vrijmetselaar te (mogen) worden, moet de kandidaat minimaal 18 jaar zijn. Een maximumleeftijd is er niet.
Wie vrijmetselaar wil worden, dient zelf de eerste stap te zetten. Die eerste stap is het aanvragen van het lidmaatschap bij een loge. Iemand wordt in principe niet voor het lidmaatschap van een loge gevraagd. Maar het kan natuurlijk wel voorkomen dat een vrijmetselaar iemand kent die hem geschikt lijkt en wijst op het bestaan van de vrijmetselarij.
Na ontvangst van het aanvraagformulier worden twee meester-vrijmetselaars van de Loge gevraagd een informerend gesprek te voeren met de kandidaat. Aanwezigheid van de partner van de belangstellende wordt daarbij zeer op prijs gesteld. In dat gesprek met de mogelijke kandidaat wordt tenminste uit de doeken gedaan wat vrijmetselarij inhoudt, wat het voor vrijmetselaren betekent lid te zijn en wat het voor geïnteresseerden kan betekenen.
Vragen van de kandidaat en diens partner kunnen worden beantwoord. Daarnaast worden leesadviezen gegeven en worden brochures achtergelaten. Als de belangstellende daarna niets meer van zich laat horen, wordt hij hoogstens nog eens uitgenodigd voor een lezing of voor een open avond, maar zal de loge verder geen contact meer zoeken.
Vervolg tweede gesprek
Mocht de belangstellende aangeven dat hij inderdaad lid wil worden, dan ontvangt hij een aanmeldingsformulier met vragenlijst. Door het inzenden van dit formulier begint de eigenlijke procedure. Deze kan enkele maanden duren en biedt de kandidaat de extra mogelijkheid in alle rust voor zichzelf na te gaan of de vrijmetselarij is wat hij zoekt. Ook kan een loge onderzoeken of de kandidaat in de vrijmetselarij en in de loge 'past'. Tijdens de procedure wordt in alle Nederlandse loges bekendgemaakt wie er kandidaat is.
Leden die de kandidaat kennen, krijgen zo de mogelijkheid om te reageren via de voorzittend-meester. Ook krijgt de kandidaat bij het aanmeldingsformulier een tweede vragenformulier met wat meer diepgravende vragen en het verzoek een levensbeschrijving op te stellen. Het gaat daarbij niet om een zakelijke CV, maar een meer levensbeschouwelijke benadering van zichzelf. De voorzitter van de loge, de 'voorzittend meester', voert ook een gesprek met de kandidaat.
Derde gesprek - Besluit.
Ieder lid dat op welke wijze dan ook in de procedure betrokken is, doet hiervan schriftelijk verslag aan de 'Commissie van Onderzoek' van de loge en geeft aan hoe hij over de kandidatuur denkt.
Na enige tijd nodigt deze commissie, met kennis van alle stukken, de kandidaat uit voor een gesprek en stelt daarna een advies op. Dit advies wordt door de voorzittend meester voorgelegd aan de vergadering van de meesters van de loge. Besluit deze vergadering positief, dan wordt toestemming gevraagd aan het hoofdbestuur van de Nederlandse Orde van Vrijmetselaren om de kandidaat te mogen inwijden tot leerling-vrijmetselaar. Iets wat meestal binnen enkele weken daarna plaatsvindt.
Afronden van de stukken
De stukken die zijn ingeleverd bij de Commissie van Onderzoek, met uitzondering van bijvoorbeeld persoonlijke naam- en contactgegevens, worden enige tijd na de besluitvorming vernietigd. Behalve de leden van de commissie heeft niemand die kunnen inzien.
Wordt een kandidaat afgewezen, dan kan die zich gedurende twee jaar niet meer voor het lidmaatschap van een (andere) Nederlandse loge aanmelden.